Nowy Rok w Japoni - odpoczynek i zabawa

Szczerze mówiąc, nigdy nie wnikałam w japońskie tradycje sylwestrowe. Ostatnio zaczęłam o tym czytać i stwierdziłam, że Nowy Rok jest bardzo ważny w kulturze Japończyków. Zawsze oglądaliśmy w telewizji pokazy sztucznych ogni z różnych części świata. Teraz przybliżę wam inne, ważniejsze tradycje tego czasu.

Zazwyczaj zanim coś przygotujemy w domu (ugotujemy, udekorujemy) to sprzątamy. Oshogatsu (Nowy Rok) trwa od 1 do 3 stycznia, lecz przygotowania zaczynają się już w grudniu. W ostatnim miesiącu roku organizowane są Bonenkai, czyli przyjęcia koleżeńskie (pracowników firmy), podczas których wymazuje się wszystkie złe wspomnienia, by wejść w nowy rok z "czystą kartą".

Oshogatsu zaczyna się od susu-harai, czyli wielkich porządków. Nie chodzi jedynie o zachowanie czystości, a wejście w Nowy Rok bez złych wspomnień (dlatego pali się niektóre rzeczy lub wyrzuca). Po tym ustawia się specjalne dekoracje. 

Po obu stronach drzwi stawia się kodomatsu - ozdobę z gałęzi sosny, pni bambusa, sznurów trawy i innych dodatków. Jego elementy są symboliczne: 3 ucięte pod skosem pnie bambusa to niebiosa, ludzkość i ziemia (mają różne wysokości). Bambus symbolizuje również siłę, wytrwałość i wytrzymałość, a gałęzie sosny - nieśmiertelność. Celem kodomatsu jest ochrona przed złem i nieczystością, a przynoszenie szczęścia i pomyślności.

Kolejna dekoracja to Kagami Mochi - dwa ciasteczka ryżowe mochi  z owocem kumkwatu na szczycie. Symbolizuje rodzinę, następujące po sobie pokolenia. Ma zapewnić pomyślność na nadchodzący rok. Zjadane są 11 stycznia, w dniu nazywanym kagami-biraki. Logiczne jest, że po takim czasie muszą trochę zeschnąć. Dlatego też rozbija się je młotkiem. Nie wolno kroić! To niszczy szansę na szczęście. Zjada się je z zupą.

Inny element to shime-nawa, czyli wisząca kompozycja z poskręcanej słomy ryżowej.

                           

Wszystkie przygotowania muszą być zakończone do 31 grudnia.

Wieczór 31 grudnia (omisoka) spędza się z rodziną przy stole. Zjada się wspólną kolację, w której nie może zabraknąć makaronu soba - symbolu długowieczności. 

                           

W Japoni wysyła się do siebie kartki z życzeniami (nengajo). Ich motywem przewodnim jest zodiakalne zwierzę, które będzie opiekowało się nadchodzącym rokiem. Mają one specjalny stempel dostarczenia 1 stycznia. Kartki śle się nie tylko do rodziny i przyjaciół, ale również do innych osób istotnych w twoim życiu. 

                            

Nieco nowszą tradycją jest Festiwal Piosenki Kohaku Uta Gassen, podczas którego występują najpopularniejsi japońscy artyści. 

O północy większość mieszkańców przebywa w świątyniach, w których rozbrzmiewa 108 uderzeń dzwonów (w buddyzmie:108 pokus czyhających na człowieka). Dźwięk dzwonu ma je odegnać. 107 uderzeń kończy przygotowania do Nowego Roku, a wraz z 108 rozpoczyna się Nowy Rok. Tej samej nocy Japończycy odwiedzają lokalne świątynie, by prosić o zdrowie, szczęście, opiekę nad domem itd. Nazywa się to hatsumode. Oprócz modlitwy, można tam obejrzeć rytualne tańce, napić się sake i kupić przepowiednię na najbliższy rok. 

Nowy Rok rozpoczyna się od hatsu-hindoe (oglądanie wschodu słońca) oraz składania sobie życzeń. Dzieci otrzymują otoshimada (prezenty-niewielkie sumy pieniędzy). Na śniadanie rodzina spożywa osechi-ryori, czyli tradycyjne, noworoczne potrawy ułożone w pojemnikach jubako. Każda potrawa symbolizuje życzenie na Nowy Rok: ciastko mochi, czy bulion (szczęście, pomyślność, sukces). 

                          

Tego dnia pije się Toso - specjalne sake zapewniające długowieczność i wypędzenie złych wspomnień.

Pierwszy dzień roku uważany jest za prognozę na cały rok. Starają się dużo śmiać, bawić, nie przepracowywać, zachowywać spokój. 

Przez pierwsze trzy dni (sanganichi) odwiedza się rodzinę, nie pracuje, większość sklepów jest zamknięta.

Drugiego dnia interpretuje się sen z nocy1-2 (hatsu-jume). Jest to wróżba na najbliższe 12 miesięcy. Pomyślność daje sen o górze Fuji, zielu oberżyny, sokołach lub jastrzębiach. Hatsu-ni to przejęcie przez właścicieli sklepów pierwszych towarów w roku. Kaki-zome to pierwsza kaligrafia przedstawiająca zazwyczaj noworoczne postanowienie. Genshi-sai to dworska ceremonia odbywająca się w Pałacu Cesarskim, podczas której, wykonuje się taniec gagaku. Pod poduszkę wkłada się obrazek z Shichi-fukujin (Siedmioma Bogami Szczęścia) lub takara-bune (statkiem wiozących bogów) oraz talizman baku odstraszający złe duchy.

                             

Shogatsu to czas zabawy i odpoczynku. Najpopularniejsze noworoczne gry to hane-tsuki (rodzaj badmintona), tako-age (puszczanie latawców), karuta (gra karciana wymagająca wiedzy i wykształcenia), sugoroku (gra planszowa z 2 kostkami i 15 krążkami białymi i czarnymi).

Wszystkie imprezy trwają do lutego. 7 stycznia spożywa się nana-kusa-gayu - kleik na 7 ziołach, chroniący przed 7 chorobami. Po tym usuwa się kadomatsu.

                            

14 stycznia kończą się obchody Nowego Roku. Tego dnia pali się wszystkie ozdoby, bawi, pije. Ponoć to najlepszy dzień do zawierania umów przedmałżeńskich ;)

Przypomina to trochę nasze Boże Narodzenie. Ich nastawienie jest o wiele lepsze od naszego. Szkoda, że teraz niektóre z tych tradycji zanika... Tak samo jest w naszej, polskiej kulturze. Myślę, że wszyscy powinniśmy podtrzymywać tradycje państwowe.                       

 

Już teraz życzę wam szczęśliwego nowego roku! Niech ten rok będzie lepszy od poprzedniego. Możliwe, że doczekamy się śniegu. Oby. Jest kilka osób, które muszę obrzucić śnieżkami XP